Oeddech chi'n wybod am hen gastell Prifysgol Abertawe?
Wedi'i adeiladu'n wreiddiol ym 1791, mae Castell Clun wedi newid yn sylweddol dros y canrifoedd. Gadawodd pob perchennog farc unigryw ar yr adeilad a'r tiroedd cyfagos. Er bod William Graham Vivian (perchennog o 1860–1912) wedi siapio llawer o'r castell fel yr ydym yn ei adnabod heddiw, The Admiral (Algernon Walker-Heneage-Vivian) a gafodd y dylanwad mwyaf ar y gerddi.
Yn dilyn gyrfa llynges nodedig 'The Admiral', gwerthwyd yr ystâd ym 1952 i dalu am ddyletswyddau marwolaeth. Gwerthwyd y gerddi a'r castell ar wahân: aeth yr adeilad i Brifysgol Abertawe, a'r tir i Ddinas Abertawe.
Prynodd y brifysgol y castell ym 1955 a'i agor fel neuadd breswyl i fyfyrwyr ym 1956 o dan yr enw Neuadd Gilbertson. Wedi'i leoli ar fryn sy'n edrych dros Fae Abertawe, roedd y castell yn cynnig profiad byw unigryw a golygfaol i fyfyrwyr. Er mwyn delio a mwy o drigolion, adeiladodd y brifysgol ddau floc ychwanegol fel y gwelir yn y ddelwedd hon, ac yn ddiweddarach ychwanegodd neuadd i ferched o'r enw Neuadd Martin, a oedd yn ymfalchïo mewn golygfeydd eithriadol o'r môr. Roedd yr adeiladau hyn wedi'u cysylltu gan risiau allanol ac yn rhannu rhai cyfleusterau cymunedol.
Defnyddwyd Castell Clun fel llety myfyrwyr am bron i bum degawd. Yn 2003, penderfynodd Prifysgol Abertawe werthu'r safle i ganolbwyntio ar ehangu ei phrif gampws. Dymchwelwyd y blociau myfyrwyr gwreiddiol a Neuadd Martin yn 2006, a chafodd y castell ei hun ei adnewyddu a'i drawsnewid yn fflatiau moethus. Mae'r tiroedd cyfagos, sydd bellach yn rhan o Gerddi Clun hanesyddol, yn parhau i fod wedi'u gwarchod ac yn cynnig mynediad i drigolion i lawntiau a golygfeydd golygfaol dros Fae Abertawe.
Gallwch ddysgu mwy am hanes Castell Clun drwy ymweld â The Story of Mumbles, neu drwy Archif Prifysgol Abertawe.
Er bod Castell Clun ar gau i ymwelwyr, gallwch ymweld â'r gerddi drwy gydol y flwyddyn. Gallwch fynd i mewn ar hyd y llwybr ger Tafarn y Woodman (lle mae parcio ar gael) neu drwy'r mynedfeydd ar Mayals Road. Mae cyfarwyddiadau pellach ar gael drwy dudalen we Cyngor Abertawe.
Isod mae map i'ch tywys:
